Sự nguy hiểm của bệnh cúm (インフルエンザ) là gì?

Cúm mùa là bệnh truyền nhiễm phổ biến nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với người cao tuổi, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và những người có bệnh nền. So với cảm lạnh thông thường, cúm có triệu chứng mạnh hơn, khởi phát nhanh hơn và dễ gây biến chứng nặng như viêm phổi hoặc viêm não.

Cúm và cảm lạnh thường bị nhầm lẫn do đều gây đau họng, ho và sổ mũi. Tuy nhiên, hai bệnh này có những điểm khác biệt rõ ràng:

Sự khác nhau giữa cúm và cảm lạnh

Cúm (インフルエンザ) thường bắt đầu đột ngột, người bệnh sốt cao từ 38°C trở lên, kèm theo các triệu chứng toàn thân như đau đầu, đau khớp, đau cơ, mệt lả người. Ngoài ra vẫn có thể xuất hiện các triệu chứng tại chỗ như ho, sổ mũi hay đau họng. Cúm thường bùng phát mạnh từ tháng 12 đến tháng 3, đặc biệt cao điểm vào tháng 1–2 và đôi khi kéo dài đến tháng 4–5.

Ngược lại, cảm lạnh (風邪) thường phát triển từ từ, triệu chứng nhẹ hơn, chủ yếu tập trung ở vùng mũi – họng như hắt hơi, chảy mũi, ho hoặc đau họng. Cảm lạnh xuất hiện quanh năm, đặc biệt là lúc giao mùa.

Vì sao cúm đáng lo ngại?

Cúm xảy ra khi virus influenza (A, B, C hoặc D) xâm nhập vào cơ thể. Trong đó, virus A và B có khả năng lây lan rất mạnh. Tại Nhật Bản, mỗi năm có khoảng 10 triệu người mắc cúm—tương đương 1/10 dân số.

Dù nhiều trường hợp chỉ bị nhẹ, nhưng một số người có thể trở nặng với những biến chứng nguy hiểm.

Những đối tượng dễ bị biến chứng nặng

• Người cao tuổi
• Trẻ nhỏ
• Phụ nữ mang thai
• Người mắc bệnh nền
• Người bị hen suyễn hoặc bệnh phổi tắc nghẽn (COPD)
• Người có bệnh tim
• Người bị tiểu đường hoặc các rối loạn chuyển hóa

Cúm lây nhiễm như thế nào?

Virus cúm chủ yếu lây qua giọt bắn và tiếp xúc. Khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, các hạt li ti chứa virus bắn ra ngoài và người khác hít phải sẽ bị nhiễm. Môi trường dễ lây nhiễm nhất là trường học, công sở và nơi tập trung đông người.

Ngoài ra, cúm còn lây qua tiếp xúc gián tiếp. Khi người bệnh che miệng bằng tay lúc ho hoặc hắt hơi rồi chạm vào tay nắm cửa, công tắc, tay vịn tàu điện…, virus sẽ bám lại. Người khác chạm vào và đưa tay lên mắt, mũi hoặc miệng sẽ dễ bị lây.

Vì vậy, việc tránh các con đường lây nhiễm này là yếu tố quan trọng để phòng cúm.

Làm sao để tự bảo vệ khỏi cúm?

Bạn có thể giảm nguy cơ nhiễm cúm bằng các biện pháp đơn giản:

(1) Rửa tay đúng cách

Rửa tay thường xuyên khi về nhà, trước khi ăn và trước–sau khi nấu ăn.

Virus cúm rất yếu với xà phòng nên cần rửa tay kỹ: lòng bàn tay, mu bàn tay, kẽ ngón tay, móng tay, ngón cái và cổ tay. Lau khô bằng khăn sạch hoặc giấy.

(2) Tiêm phòng trước mùa dịch

Vaccine giúp giảm khả năng mắc bệnh và đặc biệt là giảm nguy cơ chuyển nặng.

Người từ 13 tuổi trở lên tiêm 1 mũi, dưới 13 tuổi là 2 mũi.

(3) Nghỉ ngơi và ăn uống cân bằng

Thói quen ngủ đủ giấc và ăn uống đầy đủ giúp tăng sức đề kháng.

(4) Giữ độ ẩm phù hợp

Không khí khô làm giảm khả năng bảo vệ của niêm mạc họng. Nên duy trì độ ẩm từ 50–60% bằng máy tạo ẩm.

(5) Tránh nơi đông người

Đặc biệt đối với người cao tuổi, người có bệnh nền, phụ nữ mang thai hoặc người đang mệt. Nếu buộc phải ra ngoài, nên đeo khẩu trang không dệt.

(6) Thường xuyên thông gió

Mở quạt thông gió hoặc bật hệ thống thông khí trong nhà để lưu thông không khí.

Nếu nghi ngờ bị cúm thì phải làm gì?

Khi có triệu chứng sốt, đau người hoặc nghi ngờ nhiễm cúm, hãy làm theo các bước sau:

(1) Nghỉ ngơi đầy đủ

Hạn chế vận động, ngủ nhiều để cơ thể phục hồi.

(2) Bổ sung nước

Sốt cao dễ gây mất nước, vì vậy cần uống nước thường xuyên.

(3) Đi khám sớm nếu triệu chứng nặng

Nếu sốt kéo dài, khó thở, co giật, môi tái, nôn liên tục hoặc triệu chứng ngày càng nặng, hãy đến cơ sở y tế.

Trẻ nhỏ, người cao tuổi, người có bệnh nền và phụ nữ mang thai đặc biệt phải chú ý.

(4) Dùng thuốc theo chỉ định bác sĩ

Thuốc kháng virus có hiệu quả nhất khi uống trong 48 giờ đầu sau khi phát bệnh. Nếu dùng muộn, hiệu quả giảm rõ rệt.

Làm sao để không lây cho người khác?

Ngay cả khi đã hết sốt, virus cúm vẫn còn trong cơ thể và có thể phát tán ra ngoài. Do đó, nên nghỉ ở nhà vài ngày để tránh lây cho người khác.

Ngoài ra, hãy tuân thủ quy tắc khi ho:

• Đeo khẩu trang đúng cách để hạn chế phát tán giọt bắn.
• Che miệng khi ho/hắt hơi bằng khăn giấy.
• Vứt khăn giấy ngay sau khi dùng.
• Quay mặt sang hướng khác khi ho để tránh bắn vào người khác.
• Rửa tay thường xuyên, đặc biệt sau khi ho hoặc hắt hơi.

Trong bối cảnh số ca cúm tại Nhật Bản tăng mạnh và có nguy cơ lan rộng, việc hiểu rõ cách phòng ngừa và xử lý khi mắc bệnh là vô cùng quan trọng. Hãy luôn lắng nghe cơ thể, đi khám sớm khi có dấu hiệu bất thường và cùng nhau giảm thiểu tác động của mùa cúm năm nay. Sức khỏe là ưu tiên hàng đầu — hãy bắt đầu bảo vệ ngay từ hôm nay.